به گزارش چی 24 به نقل از تراز:
به گزارش تراز:خدا ثواب و اجر فراوان را در اموری قرار داده و جالب اینکه مردم در امور دیگری دنبال آن می گردند! برای مثال قرض الحسنه به برادران ایمانی و دستگیری از آنان به شیوه قرض دادن یکی از مستحباتی است که چند بار در قرآن نسبت به آن سفارش اکید شده و اجر و پاداش فراوانی نیز خواهد داشت.
البته قرض دادن هم آدابی دارد که باید به آنها توجه داشته باشیم. در طولانی ترین آیه قرآن کریم در سوره بقره به این موضوع اشاره شده است:
«ای کسانی که ایمان آورده اید، هنگامی که دینی را تا مدت معینی (به خاطر گرفتن وام یا داد و ستد) به یکدیگر بدهکار شدید آن را بنویسید، و باید نویسنده ای (سند آن را) در میان خودتان به عدالت بنگارد، و هرگز نباید نویسنده از نوشتن آن- همان گونه که خدا به وی آموخته- امتناع ورزد، او باید بنویسد و کسی که حق به گردن اوست (بدهکار) املا کند... این کار در نزد خدا عادلانه تر و برای گواهی استوارتر و به اینکه شک نکنید (و نزاعی برنخیزد) نزدیکتر است، مگر آنکه داد و ستدی نقدی باشد که در میان خود تبادل می کنید، که بر شما گناهی نیست که آن را ننویسید...» (بقره، آیه 282)
در همین رابطه به چند روایت پیرامون آداب قرض دادن اشاره می نماییم:
** دو توصیه پیامبر اکرم (ص) به بدهکاران و طلبکاران
رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:
«كَما لا يَحِلُ لِغَريمِكَ أَنْ يَمْطُلَكَ و َهُوَ مُؤْسِر ٌفَكَذلِكَ لا يَحِلُّ لَكَ أَنْ تَعْسِرَهُ إِذا عَلِمْتَ أَنَّهُ مُعْسِرٌ.»
همانطور كه براى آن كسى كه از تو قرض گرفته جايز نيست كه اداء آن را به تأخير بيندازد، پس براى تو هم جايز نخواهد بود كه با اين كه مى دانى او تنگدست است از او مطالبه كنى. (- تهذيب الأحكام ج6، ص 193 ، ح418)
** بدهکار یا دزد!؟
امام رضا (عليه السلام) فرمودند:
«اِعْلَمْ أَنَّه مَنِ اسْتَدانَ دَيْنا وَ نَوى قَضاءَهُ، فَهُوَ فى أَمانِ اللّه حَتّى يَقْضيَهُ، فَإنْ لَمْ يَنْوِ قَضاءَهُ فَهُوَ سارِقٌ.»
كسى كه قرض بگيرد در صورتى كه تصميم داشته باشد آن را پس دهد در امان خداست تا آن را اداء كند ولى اگر تصميم نداشته باشد آن را به صاحبش برگرداند، دزد محسوب مى شود. (فقه الرضا ص 268)
** بدهکارانی که از دزد بدترند!
برخی گناهان ممکن است عقوبت مضاعف داشته باشند همانگونه که برخی اعمال نیک چنین اند و پاداش دو چندان دارند. برای مثال اگر بدهکاری در ادای بدهی اش بدقولی کند یا خدای ناکرده اصلا پول طلبکار را بالا بکشد و به تعبیر دیگر بدزدد چه بسا گناهش از دزد بیشتر باشد. زیرا انسان از دزد انتظار پس دادن ندارد ولی اگر بدهکاران با طلبکاران اینگونه رفتار کنند به تدریج اعتماد از جامعه رخت بر می بندد و در نتیجه کسی به کسی قرض نمی دهد. در نتیجه چنین بدهکارانی که موجب بدگمانی جامعه شده اند هم گناه دزدی اموال مردم را دارند و هم گناه بد گمان کردن مردم نسبت به یکدیگر را.
** اجر فراوان برای مهلت دادن به بدهکار
رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:
«مَنْ أَرادَ ان تُسْتَجابُ دَعْوَتُهُ و َأَنْ تُكْشَفَ كُرْبَتُهُ فَلْيُفَرِّجْ عَنْ مُعْسِرٍ؛»
هر كس مى خواهد دعايش مستجاب و اندوهش برطرف شود، به تنگدست مهلت دهد. (نهج الفصاحه ص759 ، ح2961)
** کمتر قرض بگیر
رسول اكرم (صلی الله و علیه و آله و سلم) فرمودند:
«أَقِلَّ مِنَ الدَّيْنِ تَعِشْ حُرّا.»
قرض كمتر گير تا آزاد باشى. (نهج الفصاحه ص235، ح 432)
** اگر توان قرض دادن داری قدر بدان
امام على (عليه السلام) فرمودند:
«وَ اغْتَنِمْ مَنِ اسْتَقْرَضَكَ فى حالِ غِناكَ لِيَجْعَلَ قَضاءَهُ لَكَ فى يَوْمِ عُسْرَتِكَ.»
غنيمت بدان كسى را كه در زمان توانگريت از تو قرض بخواهد تا در روز تنگدستى ات (قيامت) بپردازد. (نهج البلاغه، بخشی از نامه 31)