به گزارش پایگاه اطلاعرسانی آثار حضرت آیتالله مصباح یزدی، رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در جمع دبیران کانون هماندیشی ستاد فرهنگی فجر انقلاب اسلامی با اشاره به این که افرادی كه قصد کار مخلصانه برای اسلام و انقلاب را دارند، گاهی در مقام تزاحم، مجبور به اولویتبندی کارهاي ضروري بر اساس تشخیص خودشان میشوند، ادامه داد: در همین جا اين سؤال کلی مطرح میشود که ملاک تشخیص اولویتها در فعالیتهای اجتماعی چیست؟ البته اجمالاً مشخص است که وظایف افراد مختلف با توجه به شرایطشان متفاوت است و وظايف همه یکسان نيست؛ اما بحث در جایی است که يك فرد میتواند چند فعالیت اجتماعی اعم از اقتصادی، فرهنگی، جهادی و نظایر آن را انجام دهد؛ در این صورت باید کدام فعالیت را مقدم کند؟
علامه محمدتقی مصباح یزدی در پاسخ به این سؤال، ضمن بیان مقدماتی، گفت: جامعه را ميتوان به انسان تشبیه کرد که از اندامهای مختلفی تشکیل شده، كه هر یک از اندامها وظیفه خاصی را بر عهده دارند و با وجود تفاوت ساختاري اين اجزاء و تقسیم کار بین آنها، ارتباط ارگانيك بين آنها برقرار است. افراد و اقشار مختلف جامعه نيز با همه تفاوتها، در تعامل ارگانيك با هم يك واحد به نام «جامعه» را تشکیل میدهند.
وی با اشاره به تفاوت اندامهاي یک انسان با افراد یک جامعه، اظهار داشت: این ارتباط و هماهنگی در اجزاء بدن انسان به صورت طبیعی است؛ اما در جامعه ارتباط و هماهنگی را خود افراد ايجاد میكنند و تقسيم کارها نيز توسط خودشان انجام ميشود، و اختیار انسان در کاری که بر عهده میگیرد، دخیل است.
آیتالله مصباح يزدي ادامه داد: باید توجه داشت اجزاء مختلف يك انسان، دارای ارزش مساوی نیستند و مثلاً ارزش یک انگشت ـبا وجود اهمیت بسیار بالای آنـ با ارزش مغز، قابل قیاس نیست؛ زيرا ادامه وجود يك انسان متوقف بر سلامت اندام مغز است. ارزش بخشهاي مختلف جامعه نيز به همينگونه است؛ یعنی پس از تعيين هدف جامعه و مشخص شدن اين که قوام جامعه در راستاي هدف مذكور به كدام بخش است، طبعاً اجزائی که وظیفهشان در راستای قوام جامعه است، مؤثرتر و با ارزشتر از اجزاء ديگر هستند.
استاد برجسته حوزه علميه قم با تأکید بر این که هر قشری كه در رسیدن جامعه به هدف، مؤثرتر باشد، ارزشمندتر است، ادامه داد: بر همین اساس اگر فردی میتواند در چند حوزه، فعالیت اجتماعی داشته باشد، باید بسنجد که کدام کار او سبب خدمت بیشتر به جامعه میشود و جامعه را به هدف نزدیکتر میکند؟ لذا، با توجه به اينكه هدف خدا از خلقت رشد و کمال انسانها است، هر کاری که در رسیدن افراد جامعه به کمال، مؤثرتر باشد، ارزشمندتر است؛ از این رو مشخص میشود در مقام تزاحم فعالیتها با یکدیگر، کاری اولویت دارد که در رشد و کمال جامعه مؤثرتر باشد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم افزود: بنا بر اين، سنجیدن اهمیت افراد بر اساس ثروت و دارایی، اشتباه است؛ زيرا پول ملاک خوبي براي قضاوت نیست؛ بلکه باید دید هر فرد یا قشر چه تأثیری در سعادت، رشد و کمال جامعه دارد، و در فرهنگ دینی در جهت قرب به خدا چه ميزان مؤثر است.
وی در ادامه اظهار داشت: اجزای جامعه نیز مانند اجزاء بدن به يكديگر مرتبط، و به هم نیازمندند؛ همانگونه که در صورت نقص در سیستم گوارش بدن، تفکر مطلوب انسان نيز دچار اختلال میشود، در جامعه نیز با نقص در هر يك از اجزاء، مشکلی در روند رشد جامعه به وجود میآید؛ اما این به معنای مساوی بودن ارزش همه اجزاء بدن، و افراد جامعه نیست.
علامه مصباح یزدی با اشاره به وجود مشکلات در همه جوامع، گفت: حتی در برخی کشورها که بر اساس شعارهایشان، انتظار ميرود برخی مسايل در آنجا ديده نشود، اين مشکلات بیشتر است! به عنوان نمونه در فرانسه که ادعای آزادی زن و توجه به حقوق زنان در آن از همه کشورها بیشتر است، طبق آمار رسمی خودشان، از بین هر سه نفر زن یکی مورد تجاوز قرار گرفته است و از هر تعداد معین زن، یک نفر به خاطر بدرفتاری مردان، جان خود را از دست ميدهد! یا در آمریکا هر روز چند نفر بر اثر جنایت، کشته یا زخمی میشوند.
استاد اخلاق حوزه ادامه داد: کشور ما بعد از انقلاب به برکت فداكاري رزمندگان و ایثارگران و شهدا پيشرفتهاي فراواني داشته و عزتی پیدا کردیم که در دو قرن اخیر سابقه نداشته است. به عنوان مثال ایران به جايگاهي رسيده که در برخی از امور که قدرتهاي بزرگ جهاني در آنها دخالت دارند، کار طبق خواسته کشور ما و با پیروزی ایران انجام ميشود؛ اما به هر حال مشکلاتی هم در اين كشور وجود دارد که به سادگی نمیتوان از آنها چشمپوشی کرد.
عضو جامعه مدرسین حوزه علمیه قم با اشاره به وجود مشکلات اقتصادی، اخلاقی، اداری و... در کشور، اظهار داشت: بر اساس معیاری که براي اولویتبندی کارها بیان شد، در رسیدگی به مشکلات نیز باید این اولویتبندی لحاظ شود؛ لذا هر چند رسیدگی به مشکلات اقتصادی، كه با جان و مال مردم سر و کار دارد، از اهمیت بالايي برخوردار است، اما از طرف دیگر اگر بپذيريم كه هدف جامعه کمال و سعادت انسانی، و رسیدن به مقام خلیفهاللهی و قرب به خدای متعال است، کار فرهنگی اهمیت بیشتری مییابد و حتی مشکلات اقتصادی بدون حل مشکلات فرهنگی غیرقابل حل خواهد بود.
آيتالله مصباح يزدي با اشاره به اینکه مشکلات اقتصادی را باید با ساز و کار مناسب خودش حل کرد، اظهار داشت: ابتدا بايد قوانین مناسبی تدوين شود، و اين قوانين به اجرا گذاشته شود؛ در عین حال، نظارت بر اجرای قوانين نيز وجود داشته باشد؛ اما اگر در هر يك از اين مراحل افرادی دخالت داشته باشند که به دنبال منافع شخصی خود باشند، نتیجه مطلوبي حاصل نخواهد شد. چنين كساني در ابتدا قانون را به گونهای وضع میکنند که جیب خودشان را پر کنند؛ در مرحله بعد اگر كساني که گلوگاههای اقتصادی کشور را در دست دارند و مثلاً عضو هیئت مدیره دهها بنگاه اقتصادی هستند، مسئول اجرایی کشور هم بشوند، طبیعتاً در اجراي قوانين به گونهای رفتار میکنند که به خودشان ضرری وارد نشود؛ همچنين اگر ناظری که بر اجرای قانون نظارت میکند، يا مرجع قضايي كه به شكايات رسيدگي ميكند به دنبال منافع شخصی باشد و خود را به رشوه بفروشد، باز هم نتیجه مطلوب حاصل نخواهد شد.
وی ادامه داد: علت اصلي حل نشدن مشکلات كمبود پول و بودجه نيست؛ بلکه عمدتاً به خاطر عدم تعهد و مسئولیت، و در فرهنگ خودمان، ضعف دیني است؛ اگر افراد واقعاً دیندار باشند، در وضع قانون و اجراي آن، و در نظارت بر اجرا، فقط رضای خدا را در نظر میگیرند. بر اين اساس اگر دین نباشد، همچنان این مشكلات وجود خواهد داشت.
استاد اخلاق حوزه علمیه قم با تأكيد بر این که اگر دين تقویت شود، در امور دیگر تأثیرگذار است، افزود: دین، اخلاق و مسئولیتپذیری را در افراد به وجود میآورد. حتی در مسأله جهاد هم دین است که راهگشا است. آنچه در 8 سال دفاع مقدس سبب شد كه جبههها خالی نشود، دین مردم بود. به عبارت بهتر دین، شرط لازم است براي حل مشکلات است.
آیتالله مصباح يزدي در ادامه گفت: بر این اساس، در شرایط مساوی که فعالیتهاي متفاوتي پيش روي انسان است، و هيچيك واجب عيني نیست، انجام کاری اولویت دارد که بتواند این كمبود جامعه را تأمين کند و به اصطلاح امروزي کار فرهنگی نسبت به ساير كارها از اولویت بالاتری برخوردار است. به عبارت ديگر با اصلاح اعتقادات و اخلاق، و تربیت صحیح ديني، میتوان به اصلاح بقیه امور امیدوار بود؛ اما اگر در این امور نقصي باشد، چندان امیدی به حل مشکلات دیگر نخواهد بود.
رئیس مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در پایان اظهار داشت: جبهه فرهنگی انقلاب یکی از مهمترین نهادهای انقلاب است که هر چند به دنبال خدمت به انقلاب در تمامی جهات است، اما کار اصلیاش را فعاليت در زمينه مسائل فرهنگی قرار داده است؛ از همين رو شریفترین و ارزشمندترین مسئولیتهای اجتماع را بر عهده گرفته است. زيرا با تأمین این نیاز، میتوان امید به تأمین نیازهای دیگر هم داشت. حتی تلاش براي رفع مشكلات اقتصادي نیز نیازمند رشد فرهنگ دینی است؛ چون اگر تعهد دینی و اخلاقی نباشد، هر كسي به فکر منافع شخصی و جیب خودش خواهد بود. لذا اساسیترین خدمت به جامعه، خدمت فرهنگی است.
گفتنی است دیدار جمعی از دبیران کانون هماندیشی ستاد فرهنگی فجر انقلاب اسلامی با علامه مصباح یزدی، پنجشنبه نهم آذر سال جاری در مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد.
انتهای پیام/