مهارتهاى زندگى از منظر اسلام (با رويكرد خانواده)
نویسنده: على قائمى
چاپ: تهران، اميركبير، چاپ اوّل، 1393، 264 صفحه.
در اين اثر، سخن از مهارتهاى زندگى از ديدگاه اسلام و از نگاه صاحب نظران غير مسلمان، با تأكيد بر حقوق خانواده است.
مهارت:
«ورزيدگى در يك كار و عمل است و مفهوم ورزيدگى اين است كه فردى، رفتار، كردار و يا گفتار خود را تندتر و با اشتباه كمتر انجام دهد.» (مهارتهاى زندگى از منظر اسلام /23)
و زندگى:
«عبارت است از مجموعه حالات، حركات، اتّخاذ مواضع، گفتار و كردار انديشيدهاى كه آدمى در گذران اوقات روزانه، ماهانه و سالانهاش از خود بروز مىدهد و براى هر يك از موارد فوق، هدف، برنامه و راه و روشى وجود دارد كه براى افراد مختلف در سنين و شرايط گوناگون، متفاوت است.» (همان)
كتاب مهارتهاى زندگى از منظر اسلام در هفت بخش فراهم آمده است:
بخش نخست آن، كه مفاهيم لغات و بررسيها نام دارد، داراى چهار فصل است: كليد واژهها، نظرات درباره زندگى، در چرايى نظر اسلام (درباره زندگى) و ضرورت مهارت دارى در آن.
در بخش دوّم، دين و منافع آن، در دوازده فصل، بررسى مىشود: دين و كاركرد آن، مباحث و موضوعات دين، منابع دين، شروط ديندارى موفّق، مباحث دين در رابطه با جنبههاى جسمانى، غريزى، ذهنى، عاطفى، روانى، بُعد عالى رشد، معنوى (رابطه خدا و پديدهها) و مهارت دارى در رابطه با خدا.
در بخش سوم كتاب، عنوان مهارتها در جنبه جمعى حيات، در فصولى چهارگانه: مهارتهاى اجتماعى در جنبههاى فرهنگى، اقتصادى و سياسى بيان شده است.
در بخش چهارم كتاب، از رابطه دين با اخلاق و حقوق، سخن به ميان آمده است.
در فصولى سه گانه نخست، رابطه دين با اخلاق، رابطه دين با حقوق، بحث شده و در فصل پايانى اين بخش، پارهاى از ضمانتهاى اجرايى اسلام، در قوانين و مقررات جامعه، بازگو شده است.
در اين بررسى، آگاهى از فوايد قوانين و مقرّرات، ايمان، ملاحظات دينى، ملاحظات اجتماعى، دلگرمى يا ايمان و اعتقاد به وعدههاى الهى، بهرهمندى از وجدانى زنده و بيدار، برخوردارى از فطرت الهى پاك و بيدار، از ضمانتهاى اجرايى قوانين و مقرّرات در جامعه به شمار آمده است.
در بخش پنجم كتاب، نقش دين در روابط زوجين بازتاب يافته است.
در فصول پنجگانه اين بخش، از تعريف خانواده و اهمّيت آن، مقاصد و شرايط تشكيل خانواده، حقوق مشترك زوجين، مطالبات زنان و حقوق شوهران، به شرح، سخن گفته شده است.
و در بخش ششم، حقوق و رعايتها، در سه فصل: حقوق فرزندان، حقوق والدين و پارهاى از رعايتها.
بارى، بخش پايانى كتاب; يعنى بخش هفتم آن، كه تداوم حيات خانواده و فرجام آن نام دارد، به آسيب شناسى خانواده، عوامل تداوم آن و مسأله جدايى و طلاق اختصاص دارد.
بخشى از عوامل مهمتر در تداوم خانواده از نگاه نويسنده، عبارت است از:
ايمان دارى، اخلاق، فضاى امن (فضايى پاك و سالم و دعوت كننده به سلامت و شرافت)، دلجويى و همدردى، قدردانى و تشكّر، سازگارى با خويشان، فراهم سازى موجبات لذّت، آسايش و سُرور، تحمّل يكديگر، امانتدارى، پرهيز از توقّعات بسيار، اعلام جنبههاى اخلاقى به زبان و عمل، تهيُّؤ (آمادگى) براى زناشويى و به دست آوردن رضايت همسر در اين باره، زيبايى و آراستگى، يادآورى خاطرههاى شيرين زندگى، اعلام خرسندى و رضايت از ازدواج، هشيارى در دوران حمل و اعلام خرسندى و سرافرازى از باردار بودن همسر، تكيه كردن بر جمال معنوى و ارتباط با خدا، مجاهده با نفس و در گذشتن از عيبهاى يكديگر و بيرون راندن كينه از دل.
نويسنده، داراى درجه دكتراى علوم تربيتى از دانشگاه سوربُن پاريس (فرانسه) و دانش آموخته دوره دكتراى جامعه شناسى مذهبى از دانشگاه ياد شده است.
وى، حدود دويست اثر تأليفى در زمينه تربيت، خانواده، اسلام شناسى و مسائل دنياى اسلام دارد كه مهمترين آنها دورهاى با عنوان اصول و مبانى نظام تربيتى اسلام در صد و سى جلد است كه جلد نود و پنجم آن را در دست نگارش دارد.
كتاب مهارتهاى زندگى از منظر اسلام (با رويكرد خانواده)، كتابى است خوشخوان كه به اختصار، مطالب فراوانى را با خوانندگان در ميان مىنهد و در عين حال، راه را بر خواستاران و پىجويان تفصيل گشوده مىدارد.
مؤلّف، به مدد برخوردارى از تجارب و پيشيينه پنجاه و شش سال تدريس مستمر و نگارش دهها اثر تربيتى، با بيانى پيراسته و بهرهمند از سبكى ويژه، كتاب خود را نگاشته است.
منبع: نشریه حوزه، شماره 174.