به گزارش چی 24 به نقل از عرفان و حکمت:
مکتب عرفانی نجف اشرف در قرن اخیر ـ که می‌توان آن را عرفان شیعی فقاهتی نام نهاد وگاه نیز به طریقه معرفت نفس تعبیر می‌شود ـ مكتبی است كه توسط مرحوم آيت الله سيّد علی شوشتری در نجف پايه‌گذاری شد و به وسيله شاگرد ايشان مرحوم آيت الله حاج ملا حسينقلی همدانی توسعه یافت. مرحوم آيت الله حاج ملا حسينقلی همدانی با تربيت شاگردانی بسيار از جمله مرحوم آيت الله حاج سيد احمد كربلایی، مرحوم آيت الله حاج ميرزا جواد ملكی تبریزی، مرحوم آيت الله حاج شيخ محمد بهاری اين مكتب عرفانی را در نجف اشرف و كربلا و قم و برخی دیگر از شهرهای شیعی استمرار بخشيد و پس از آن نيز به دست مرحوم آيت الله قاضی و شاگردان بزرگوارشان تأثیر شگرفی بر جامعه تشيّع نهاد.
گرایش به عرفان و معنویّت و عوالم غیر مادّی از امور فطری بشر است که در طول تاریخ، در اطراف و اکناف کره خاکی وجود داشته است ولی علی رغم فطری بودن اصل این راه ، دشواری و پیچید‌گی آن سبب پدید آمدن انحرافات فراوانی در این عرصه گردیده است و جز کسانیکه دست تأیید الهی راهبر ایشان شده ، دیگران یا از جادّه برون افتاده‌اند و یا در مراحل میانی توقّف نموده‌اند.
مکتب عرفانی نجف اشرف که از متن کتاب و سنّت جوشیده است، در میان تمام مکاتب عرفانی و معنوی از جهت کمال و استقامت و جامعیّت همچون خورشید فروزانی است که با بررسی شاخصه‌های آن می‌توان سائر مکاتب را محک زد و سره را از ناسره جدا نمود و طبیعی است که ضرورت این امر با توجّه به رواج عرفان‌های کاذب شرقی و غربی و سلاسل تصوّف باطل در عصر اخیر، دو چندان گردیده است.
این شاخصه‌ها برخی در هدف و برخی در راهبرد و شاهراه رسیدن به هدف و برخی در راهکارهای آن می‌باشد و برخی از لوازم این مکتب محسوب می‌شود. مقاله: شاخصه های مکتب عرفانی نجف اشرف بر اساس آثار به جای مانده از عرفای بزرگ اين مكتب به گزارشی إجمالی و بدون شرح و استدلال از این شاخصه‌ها می‌پردازد.
از دیدگاه عارفان بزرگ نجف نزدیک ترین و بهترین راه برای رسیدن به مقام معرفة الله و خرق حجب نورانیه و ظلمانیه ، معرفت نفس می‌باشد و لذا گاه از این مکتب تربیتی به طریقه «معرفت نفس» تعبیر می‌شود. معرفت نفس کلید معرفة الله است و همه عبادتها و ریاضتها وشور و عشقها مقدمه آن می‌باشد. مکاتبی که هدف آنها لقاء الله نیست همگی ا از این امر خالی‌اند و برخی از مکاتبی که با مکتب عرفای نجف قدس الله اسرارهم ، هم هدف می‌باشند، معرفت نفس را شاهراه و اساس سلوک تلقی نکرده و اهتمامشان به آن ضعیف است، چنانکه از مکتب منسوب به سید بحرالعلوم بر می‌آید [۱]. گرچه این مسأله ارزشمند از اختصاصات مکتب نجف نیز نمی‌باشد(در محضر علامه طباطبائی ، ص ۳۲۹).
موارد ذیل از شاخصه‌های مکتب نجف اشرف می‌باشد:
- لزوم ولایت اهل بیت علیهم السلام
- تعبّد تام به شریعت
- عشق و محبّت
- ضرورت استاد
- همراهی مراقبه و فکر و ذکر
- رفق و مدارا
و از آثار و لوازم مکتب نجف اشرف می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- دفاع از حکمت متعالیه و عرفان محیی الدینی
- علم و فقاهت
- حضور در عرصه اجتماع
- نداشتن سلسله و آداب خاص
مطالب مرتبط
پانویس
۱. در رساله سیر و سلوک منسوب به سید بحرالعلوم تأکید أکید بر معرفت نفس و توجه به آن به چشم نمی‌خورد و طریقه ایشان در نفی خواطر نیز به جای ذکر و توجه نفس ، توجه به اشیاء خارجی است. رک : لب‌للباب ، ص ۱۴۰ ـ ۱۴۴
مکتب عرفانی نجف اشرف در قرن اخیر ـ که می‌توان آن را عرفان شیعی فقاهتی نام نهاد وگاه نیز به طریقه معرفت نفس تعبیر می‌شود ـ مكتبی است كه توسط مرحوم آيت الله سيّد علی شوشتری در نجف پايه‌گذاری شد و به وسيله شاگرد ايشان مرحوم آيت الله حاج ملا حسينقلی همدانی توسعه یافت. مرحوم آيت الله حاج ملا حسينقلی همدانی با تربيت شاگردانی بسيار از جمله مرحوم آيت الله حاج سيد احمد كربلایی، مرحوم آيت الله حاج ميرزا جواد ملكی تبریزی، مرحوم آيت الله حاج شيخ محمد بهاری اين مكتب عرفانی را در نجف اشرف و كربلا و قم و برخی دیگر از شهرهای شیعی استمرار بخشيد و پس از آن نيز به دست مرحوم آيت الله قاضی و شاگردان بزرگوارشان تأثیر شگرفی بر جامعه تشيّع نهاد.
گرایش به عرفان و معنویّت و عوالم غیر مادّی از امور فطری بشر است که در طول تاریخ، در اطراف و اکناف کره خاکی وجود داشته است ولی علی رغم فطری بودن اصل این راه ، دشواری و پیچید‌گی آن سبب پدید آمدن انحرافات فراوانی در این عرصه گردیده است و جز کسانیکه دست تأیید الهی راهبر ایشان شده ، دیگران یا از جادّه برون افتاده‌اند و یا در مراحل میانی توقّف نموده‌اند.
مکتب عرفانی نجف اشرف که از متن کتاب و سنّت جوشیده است، در میان تمام مکاتب عرفانی و معنوی از جهت کمال و استقامت و جامعیّت همچون خورشید فروزانی است که با بررسی شاخصه‌های آن می‌توان سائر مکاتب را محک زد و سره را از ناسره جدا نمود و طبیعی است که ضرورت این امر با توجّه به رواج عرفان‌های کاذب شرقی و غربی و سلاسل تصوّف باطل در عصر اخیر، دو چندان گردیده است.
این شاخصه‌ها برخی در هدف و برخی در راهبرد و شاهراه رسیدن به هدف و برخی در راهکارهای آن می‌باشد و برخی از لوازم این مکتب محسوب می‌شود. مقاله: شاخصه های مکتب عرفانی نجف اشرف بر اساس آثار به جای مانده از عرفای بزرگ اين مكتب به گزارشی إجمالی و بدون شرح و استدلال از این شاخصه‌ها می‌پردازد.
از دیدگاه عارفان بزرگ نجف نزدیک ترین و بهترین راه برای رسیدن به مقام معرفة الله و خرق حجب نورانیه و ظلمانیه ، معرفت نفس می‌باشد و لذا گاه از این مکتب تربیتی به طریقه «معرفت نفس» تعبیر می‌شود. معرفت نفس کلید معرفة الله است و همه عبادتها و ریاضتها وشور و عشقها مقدمه آن می‌باشد. مکاتبی که هدف آنها لقاء الله نیست همگی ا از این امر خالی‌اند و برخی از مکاتبی که با مکتب عرفای نجف قدس الله اسرارهم ، هم هدف می‌باشند، معرفت نفس را شاهراه و اساس سلوک تلقی نکرده و اهتمامشان به آن ضعیف است، چنانکه از مکتب منسوب به سید بحرالعلوم بر می‌آید [۱]. گرچه این مسأله ارزشمند از اختصاصات مکتب نجف نیز نمی‌باشد(در محضر علامه طباطبائی ، ص ۳۲۹).
موارد ذیل از شاخصه‌های مکتب نجف اشرف می‌باشد:
- لزوم ولایت اهل بیت علیهم السلام
- تعبّد تام به شریعت
- عشق و محبّت
- ضرورت استاد
- همراهی مراقبه و فکر و ذکر
- رفق و مدارا
و از آثار و لوازم مکتب نجف اشرف می‌توان به موارد زیر اشاره نمود:
- دفاع از حکمت متعالیه و عرفان محیی الدینی
- علم و فقاهت
- حضور در عرصه اجتماع
- نداشتن سلسله و آداب خاص
مطالب مرتبط
پانویس
۱. در رساله سیر و سلوک منسوب به سید بحرالعلوم تأکید أکید بر معرفت نفس و توجه به آن به چشم نمی‌خورد و طریقه ایشان در نفی خواطر نیز به جای ذکر و توجه نفس ، توجه به اشیاء خارجی است. رک : لب‌للباب ، ص ۱۴۰ ـ ۱۴۴
