استاد حوزه و دانشگاه بر ضرورت توجه به سبک زندگی و برخورد حسنه سیدالشهدا علیه السلام با همسر، فرزندان و حتی دشمنان دین تاکید کرد.
به گزارش چی 24 به نقل از رسالت:
به بهانه اعیاد شعبان المعظم و میلاد پربرکت امام حسین علیه‌السلام گفت‌وگوی کوتاهی با حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی، استاد حوزه و دانشگاه و یکی از نخبگان تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی داشتیم. متن این گفت‌وگو در زیر آمده است.
تمامی ائمه علیهم‌السلام واجد همه‌ی صفات حسنه بوده‌اند، اما با توجه به شرایط زمانه برخی صفات در ایشان بروز بیشتری داشته است. کدام صفات در امام حسین علیه السلام بروز و ظهور بیشتری داشته است؟
بسم الله الرحمن الرحیم. همان طور که می دانید مردم سیدالشهداء علیه السلام را بیشتر در صحنه‌ی کربلا و با ایثار و فداکاری و زیر بار زور نرفتن می‌شناسند. ائمه علیهم السلام همگی نور واحدند و به گونه‌ای با هم مرتبط اند که اگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تا سال 250 هجری زندگی می‌کردند، همان کاری را می‌کردند که ائمه علیهم السلام انجام دادند.
هر کدام از ائمه علیهم السلام مطابق زمان خودشان موضع‌گیری کرده‌اند و قطعاً هر کدام از ائمه جای امام حسین علیه‌السلام بودند همان عمل ایشان را انجام می‌دادند و امام حسین علیه السلام هم اگر به جای هر کدام از ائمه بود، همان کار را می‌کرد که آن‌ها کردند. در این نباید تردید داشت. شرایط زمان باعث می‌شود که از این نور واحد در هر زمان برکات و آثار و خصوصیاتی باقی بماند.
مسئله‌ی فداکاری و از خودگذشتگی در کربلا جای خود را دارد اما اگر همین جریان کربلا را درست بررسی و تحلیل کنیم یک سری مباحث و درس‌های اخلاقی در آن نهفته است که بسیار برای ما قابل کاربرد و استفاده است.
یکی از ویژگی‌های رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم این بود که با اخلاق نیک مردم را جذب می‌کردند. خداوند در مورد اخلاق نیک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید که «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ» ؛ تو در اثر رحمت الهی با مردم با مدارا رفتار می‌کنی و اگر تو انسان خشن و سخت‌دلی بودی انسا‌ن‌ها از اطراف تو پراکنده می‌شدند. اینکه حتی در مقابل دشمن رفتار خوب داشته باشیم و در مقابل بدی دیگران نیکی کنیم، این دستور قرآن است. «و لاتستوی الحسنه و لا السیئه ادفع بالتی هی احسن فاذاالذی بینک و بینه عداوه کانه ولی حمیم»؛ خوبی و بدی مثل هم نیستند ولی باید بدی را به تعبیر من با آن که بهترین است دفع کرد. در این صورت خواهیم دید که فردی که با ما دشمنی دارد هم چون دوستی فداکار خواهد شد.
این نوع رفتارها را تاریخ در سیره‌ی پیامبر، امیرالمؤمنین و امام حسن علیهم السلام بسیار دیده است. امیرالمؤمنین هنگامی که در جنگ صفین شریعه را از سپاهیان معاویه پس گرفت مقابله به مثل نکرد و به سپاهیان خود گفت: خداوند شما را کمک کرد که به شریعه دست پیدا کردید و لذا اجازه بدهید آن ها هم از آب استفاده کنند.
اما در مورد امام حسین علیه السلام؛ در برخی از نقل‌ها این طور آمده که عبید الله، حر بن یزید ریاحی که یکی از افسران علی رتبه‌ی خود بود را فرا خواند و او به سرعت برای بستن راه امام راهی شد. چراکه احتمال داشت مردم کوفه با دیدن امام دوباره به سمت وی متمایل شوند. حر و لشگریانش بدون اینکه آب بردارند راهی شدند.
حر و سپاهیانش راه را بر امام بستند بستند، اما به محض اینکه امام متوجه شدند که آن‌ها تشنه‌اند سیرابشان کردند. حتی اسب‌های آن‌ها را سیراب کردند. این برخورد واقعاً جای تأمل دارد. هر چند که قطعاً حر زمینه‌ای به نام ادب برای برگشت به سمت حق را داشت، اما این برخوردهای امام حسین علیه‌السلام هم قطعاً در سرنوشت او بی‌تأثیر نبوده است.
برخورد امام با خانواده خود و سبک زندگی ایشان در منزل چگونه بوده است؟
متأسفانه شناخت امام حسین علیه‌السلام و زندگی و سیره‌ی ایشان برای بسیاری از مردم در واقعه‌ی عاشورا محدود شده است. مثلاً در مورد برخورد ایشان با همسر و فرزندانشان چیزی روی منبرها نمی‌شنویم. رابطه میان مرد و زن و سبک زندگی اسلامی را بیشتر در مورد امیرالمؤمنین علیه‌السلام و حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها می شنویم و دلیل آن احتمالاً معصوم بودن هر دو ایشان است.
رفتار امام حسین علیه‌السلام با همسر و فرزندانشان بسیار صمیمی بوده است و این را می‌توان از سفر دسته‌جمعی این خانواده به سوی کوفه متوجه شد. در این جریان هیچ کدام از اعضای خانواده امام اعتراضی نکردند. در خانواده‌های امروزی این سطح از اتحاد و صمیمیت کمتر دیده می‌شود. یکی می‌گوید برویم شمال، یکی شیراز را دوست دارد ببیند و یکی می‌گوید برویم مشهد!
این و بسیاری از نشانه‌های دیگر نشان می‌دهد ایشان در تربیت فرزند و اداره خانواده و ایجاد همدلی در خانواده بسیار موفق بوده‌اند. وحدت نظر ممکن است در زندگی معمولی چندان مشخص نباشد اما در یک چنین سفر پرخطری وقتی تمامی اعضای یک خانواده بر با هم بودن اصرار دارند، نشان از همدلی و وحدت نظر است.
یکی از ویژگی های بارز امام حسین علیه‌السلام غیرت ایشان است. در این مورد چه صحبتی دارید.
بله. این ویژگی ایشان در دوره و زمانه‌ی ما باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. یکی از دلایل بی بند و باری‌هایی که الآن در جامعه دیده می‌شود ناشی از همین مسئله است. ما از مشاوران خانواده می‌شنویم که گاهی برخی از مردها همسر خود را امر به بی بندوباری می‌کنند. البته باید در نظر داشت که افراط و سخت‌گیری بیش از حد بر خانم‌ها نیز آفاتی در پی دارد.
امام زمانی که از فرط خون‌ریزی و صدمات وارده از روی اسب به زمین افتادند، شمر دستور داد که خیمه‌های اهل بیت را آتش بزنند. امام تا این دستور را شنیدند نتوانستند تحمل کنند و با تمام درد و رنج و بی‌رمقی و ضعفی که داشتند روی دو زانو بلند شدند و صحبتی کردند که برای تمام تاریخ و برای پیروان تمام ادیان و مذاهب درس بود. فرمودند: «وَ یحَکمْ یا شیعَةَ آلِ اَبی سُفیان! اِنْ لَمْ یکنْ لَکمْ دینٌ وَ کنْتُمْ لاتَخ افُونَ المَعادَ فَکونُوا اَحراراء فی دُنیاکم»؛ اگر دین ندارید آزادمرد باشید. من با شما جنگ دارم و شما با من. به خانواده‌ام چکار دارید؟ ایشان تا زنده بودند نتوانستند حمله دشمن را تحمل کنند و ببینند که خیمه اهل بیت مورد حمله قرار می‌گیرد. اگر دین ندارید حداقل آزادمرد باشید، غیرت داشته باشید و اعمال خلاف مردانگی انجام ندهید. سخنان امام حسین علیه‌السلام برای همه افراد بشر سازنده است.
توصیه شما به مبلغین در مورد امام حسین علیه‌السلام و تبلیغ ویژگی‌های اخلاقی و سبک زندگی ایشان چیست؟
مجالس امام حسین علیه‌السلام بسیار پربرکت است چرا که در کنار روضه امام حسین علیه‌السلام تفسیر قرآن، احکام دین، اعتقادات و سایر مباحث دینی مطرح می‌شود. از طرفی مردم ما نسبت به امام حسین علیه‌السلام عواطف بسیار لطیفی دارند و از این سرمایه باید استفاده کاربردی بیشتری کرد. استفاده عاطفی از این احساسات زیاد می‌شود اما ما باید سیره و روش سیدالشهداء و علوم و روایات ایشان بیشتر بگوییم تا مردم با شنیدن این مبانی در برخی از ابعاد زندگی خود تجدیدنظر کنند.
خواندن روضه‌های دروغ و بدون سند بسیار آسیب‌زا است. مثلاً به دروغ بگویند که امام حسین علیه‌السلام فلان حرف را زدند. دروغ بستن به امام گناه کبیره است. مجلس امام حسین علیه‌السلام را با این دروغ‌ها به مجلس گناه تبدیل نکنیم. منبری باید امانتدار باشد و عین کلام را برساند. نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر.
و سخن پایانی شما...
امام حسین علیه‌السلام فرمودند: «اِنَّ النّاسَ عَبيدُ الدُّنْيا وَ الدِّينُ لَعْقٌ عَلى اَلْسِنَتِهِمْ يَحوطونَهُ ما دَرَّتْ مَعائِشُهُمْ فَاِذا مُحِّصوا بِالْبَلاءِ قَلَّ الدَّيّانونَ»؛ برخی فقط دین را چشیده‌اند و دین در درون آن‌ها قرار نگرفته است و تا زمانی دیندارند که امور معاش و زندگی آن‌ها مشکلی نداشته باشد. در آزمایش دینداران کم هستند. امیدواریم که به لطف اهل بیت علیهم‌السلام ما جزو دینداران واقعی باشیم.
با تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید.
به بهانه اعیاد شعبان المعظم و میلاد پربرکت امام حسین علیه‌السلام گفت‌وگوی کوتاهی با حجت‌الاسلام والمسلمین حسینی، استاد حوزه و دانشگاه و یکی از نخبگان تبلیغی دفتر تبلیغات اسلامی خراسان رضوی داشتیم. متن این گفت‌وگو در زیر آمده است.
تمامی ائمه علیهم‌السلام واجد همه‌ی صفات حسنه بوده‌اند، اما با توجه به شرایط زمانه برخی صفات در ایشان بروز بیشتری داشته است. کدام صفات در امام حسین علیه السلام بروز و ظهور بیشتری داشته است؟
بسم الله الرحمن الرحیم. همان طور که می دانید مردم سیدالشهداء علیه السلام را بیشتر در صحنه‌ی کربلا و با ایثار و فداکاری و زیر بار زور نرفتن می‌شناسند. ائمه علیهم السلام همگی نور واحدند و به گونه‌ای با هم مرتبط اند که اگر پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم تا سال 250 هجری زندگی می‌کردند، همان کاری را می‌کردند که ائمه علیهم السلام انجام دادند.
هر کدام از ائمه علیهم السلام مطابق زمان خودشان موضع‌گیری کرده‌اند و قطعاً هر کدام از ائمه جای امام حسین علیه‌السلام بودند همان عمل ایشان را انجام می‌دادند و امام حسین علیه السلام هم اگر به جای هر کدام از ائمه بود، همان کار را می‌کرد که آن‌ها کردند. در این نباید تردید داشت. شرایط زمان باعث می‌شود که از این نور واحد در هر زمان برکات و آثار و خصوصیاتی باقی بماند.
مسئله‌ی فداکاری و از خودگذشتگی در کربلا جای خود را دارد اما اگر همین جریان کربلا را درست بررسی و تحلیل کنیم یک سری مباحث و درس‌های اخلاقی در آن نهفته است که بسیار برای ما قابل کاربرد و استفاده است.
یکی از ویژگی‌های رسول الله صلی الله علیه و آله و سلم این بود که با اخلاق نیک مردم را جذب می‌کردند. خداوند در مورد اخلاق نیک پیامبر اکرم صلی الله علیه و آله و سلم می‌فرماید که «فَبِمَا رَحْمَةٍ مِّنَ اللّهِ لِنتَ لَهُمْ وَ لَوْ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ الْقَلْبِ لاَنفَضُّواْ مِنْ حَوْلِكَ» ؛ تو در اثر رحمت الهی با مردم با مدارا رفتار می‌کنی و اگر تو انسان خشن و سخت‌دلی بودی انسا‌ن‌ها از اطراف تو پراکنده می‌شدند. اینکه حتی در مقابل دشمن رفتار خوب داشته باشیم و در مقابل بدی دیگران نیکی کنیم، این دستور قرآن است. «و لاتستوی الحسنه و لا السیئه ادفع بالتی هی احسن فاذاالذی بینک و بینه عداوه کانه ولی حمیم»؛ خوبی و بدی مثل هم نیستند ولی باید بدی را به تعبیر من با آن که بهترین است دفع کرد. در این صورت خواهیم دید که فردی که با ما دشمنی دارد هم چون دوستی فداکار خواهد شد.
این نوع رفتارها را تاریخ در سیره‌ی پیامبر، امیرالمؤمنین و امام حسن علیهم السلام بسیار دیده است. امیرالمؤمنین هنگامی که در جنگ صفین شریعه را از سپاهیان معاویه پس گرفت مقابله به مثل نکرد و به سپاهیان خود گفت: خداوند شما را کمک کرد که به شریعه دست پیدا کردید و لذا اجازه بدهید آن ها هم از آب استفاده کنند.
اما در مورد امام حسین علیه السلام؛ در برخی از نقل‌ها این طور آمده که عبید الله، حر بن یزید ریاحی که یکی از افسران علی رتبه‌ی خود بود را فرا خواند و او به سرعت برای بستن راه امام راهی شد. چراکه احتمال داشت مردم کوفه با دیدن امام دوباره به سمت وی متمایل شوند. حر و لشگریانش بدون اینکه آب بردارند راهی شدند.
حر و سپاهیانش راه را بر امام بستند بستند، اما به محض اینکه امام متوجه شدند که آن‌ها تشنه‌اند سیرابشان کردند. حتی اسب‌های آن‌ها را سیراب کردند. این برخورد واقعاً جای تأمل دارد. هر چند که قطعاً حر زمینه‌ای به نام ادب برای برگشت به سمت حق را داشت، اما این برخوردهای امام حسین علیه‌السلام هم قطعاً در سرنوشت او بی‌تأثیر نبوده است.
برخورد امام با خانواده خود و سبک زندگی ایشان در منزل چگونه بوده است؟
متأسفانه شناخت امام حسین علیه‌السلام و زندگی و سیره‌ی ایشان برای بسیاری از مردم در واقعه‌ی عاشورا محدود شده است. مثلاً در مورد برخورد ایشان با همسر و فرزندانشان چیزی روی منبرها نمی‌شنویم. رابطه میان مرد و زن و سبک زندگی اسلامی را بیشتر در مورد امیرالمؤمنین علیه‌السلام و حضرت صدیقه طاهره سلام الله علیها می شنویم و دلیل آن احتمالاً معصوم بودن هر دو ایشان است.
رفتار امام حسین علیه‌السلام با همسر و فرزندانشان بسیار صمیمی بوده است و این را می‌توان از سفر دسته‌جمعی این خانواده به سوی کوفه متوجه شد. در این جریان هیچ کدام از اعضای خانواده امام اعتراضی نکردند. در خانواده‌های امروزی این سطح از اتحاد و صمیمیت کمتر دیده می‌شود. یکی می‌گوید برویم شمال، یکی شیراز را دوست دارد ببیند و یکی می‌گوید برویم مشهد!
این و بسیاری از نشانه‌های دیگر نشان می‌دهد ایشان در تربیت فرزند و اداره خانواده و ایجاد همدلی در خانواده بسیار موفق بوده‌اند. وحدت نظر ممکن است در زندگی معمولی چندان مشخص نباشد اما در یک چنین سفر پرخطری وقتی تمامی اعضای یک خانواده بر با هم بودن اصرار دارند، نشان از همدلی و وحدت نظر است.
یکی از ویژگی های بارز امام حسین علیه‌السلام غیرت ایشان است. در این مورد چه صحبتی دارید.
بله. این ویژگی ایشان در دوره و زمانه‌ی ما باید بیشتر مورد توجه قرار گیرد. یکی از دلایل بی بند و باری‌هایی که الآن در جامعه دیده می‌شود ناشی از همین مسئله است. ما از مشاوران خانواده می‌شنویم که گاهی برخی از مردها همسر خود را امر به بی بندوباری می‌کنند. البته باید در نظر داشت که افراط و سخت‌گیری بیش از حد بر خانم‌ها نیز آفاتی در پی دارد.
امام زمانی که از فرط خون‌ریزی و صدمات وارده از روی اسب به زمین افتادند، شمر دستور داد که خیمه‌های اهل بیت را آتش بزنند. امام تا این دستور را شنیدند نتوانستند تحمل کنند و با تمام درد و رنج و بی‌رمقی و ضعفی که داشتند روی دو زانو بلند شدند و صحبتی کردند که برای تمام تاریخ و برای پیروان تمام ادیان و مذاهب درس بود. فرمودند: «وَ یحَکمْ یا شیعَةَ آلِ اَبی سُفیان! اِنْ لَمْ یکنْ لَکمْ دینٌ وَ کنْتُمْ لاتَخ افُونَ المَعادَ فَکونُوا اَحراراء فی دُنیاکم»؛ اگر دین ندارید آزادمرد باشید. من با شما جنگ دارم و شما با من. به خانواده‌ام چکار دارید؟ ایشان تا زنده بودند نتوانستند حمله دشمن را تحمل کنند و ببینند که خیمه اهل بیت مورد حمله قرار می‌گیرد. اگر دین ندارید حداقل آزادمرد باشید، غیرت داشته باشید و اعمال خلاف مردانگی انجام ندهید. سخنان امام حسین علیه‌السلام برای همه افراد بشر سازنده است.
توصیه شما به مبلغین در مورد امام حسین علیه‌السلام و تبلیغ ویژگی‌های اخلاقی و سبک زندگی ایشان چیست؟
مجالس امام حسین علیه‌السلام بسیار پربرکت است چرا که در کنار روضه امام حسین علیه‌السلام تفسیر قرآن، احکام دین، اعتقادات و سایر مباحث دینی مطرح می‌شود. از طرفی مردم ما نسبت به امام حسین علیه‌السلام عواطف بسیار لطیفی دارند و از این سرمایه باید استفاده کاربردی بیشتری کرد. استفاده عاطفی از این احساسات زیاد می‌شود اما ما باید سیره و روش سیدالشهداء و علوم و روایات ایشان بیشتر بگوییم تا مردم با شنیدن این مبانی در برخی از ابعاد زندگی خود تجدیدنظر کنند.
خواندن روضه‌های دروغ و بدون سند بسیار آسیب‌زا است. مثلاً به دروغ بگویند که امام حسین علیه‌السلام فلان حرف را زدند. دروغ بستن به امام گناه کبیره است. مجلس امام حسین علیه‌السلام را با این دروغ‌ها به مجلس گناه تبدیل نکنیم. منبری باید امانتدار باشد و عین کلام را برساند. نه یک کلمه بیشتر و نه یک کلمه کمتر.
و سخن پایانی شما...
امام حسین علیه‌السلام فرمودند: «اِنَّ النّاسَ عَبيدُ الدُّنْيا وَ الدِّينُ لَعْقٌ عَلى اَلْسِنَتِهِمْ يَحوطونَهُ ما دَرَّتْ مَعائِشُهُمْ فَاِذا مُحِّصوا بِالْبَلاءِ قَلَّ الدَّيّانونَ»؛ برخی فقط دین را چشیده‌اند و دین در درون آن‌ها قرار نگرفته است و تا زمانی دیندارند که امور معاش و زندگی آن‌ها مشکلی نداشته باشد. در آزمایش دینداران کم هستند. امیدواریم که به لطف اهل بیت علیهم‌السلام ما جزو دینداران واقعی باشیم.
با تشکر از اینکه وقت خود را در اختیار ما قرار دادید.
