ما ایرانیها مثل همه مردم دنیا، دورهمی های زیادی داریم. از مراسم های فرهنگی و سنّتی گرفته تا همایش ها و گردهماییها و در نهایت کافه نشینیهایمان. ولی اغلب جای یک چیزی خالی است. جای رویدادی که خروجی ملموسی داشته باشد و دست آخر بگوییم که: بله، حداقل یک بار هم که شده دورهم جمع شدیم و خیلی جدّی کاری کردیم که به کار آید. هکتون (Hackathon) راهکاری هیجان انگیز برای حل این موضوع است.
قبل از اینکه سراغ هکتون برویم، باید تکلیف خودمان را با واژه -هک- روشن کنیم. هک به معنای تخریب و از بین بردن نیست. این تصوّری است که مدتهاست به اشتباه رایج شده است. هک به معنای نفوذی حرفهای برای تولید یا بهتر کردن یک برنامه کامپیوتری (و یا هر چیز دیگری) است. کسانی که به قصد تخریب (مثلا دزدیدن رمز مودم وایرلس!) سر به سر بقیه میگذراند کِرَکِر نامیده میشوند و اغلب احترام چندانی به آنها قایل نمیشویم مگر اینکه در راستای هدفی بزرگتر دست به چنین کاری زده باشند.
وقتی حرف از جوانهای غربی و دورهمیهایشان میشود تصویری که در ذهنمان ساخته شده، چیزی به جز جشنها و بزن و بکوبهای بی مهابا نیست ولی روی دیگر ماجرا بخشی از زندگی جوانانی است که زندگی آنها با تکنولوژی عجین شده است. یکی از این دورهمیهای به شدت هیجان انگیز، هکتون نام دارد. در هکتون چند صد نفر برنامه نویس، طراح گرافیک، مدیر پروژه (و یا هر کسی که خلاصه یک چیزی از دستش برمیاید) دور هم جمع میشوند و در مدت زمان کوتاه و مشخص، سعی میکنند چیزی را هک کنند. این چیز میتواند حفرهای امنیتی در یک نرم افزاری بسیار پیچیده باشد و یا طراحی وب سایت برای یک موسسه خیریه. در هکتونها دیگر چندان خبری از گزافه گویی نیست و باید آستینها را بالا زد و شروع کرد به کد نوشتن. بسته به اینکه چه شرکتی هکتون را برگزار میکند، جایزه مشخصی در نظر گرفته میشود که معمولا آنقدری عدد بزرگی هست که فضای رقابتی شدیدی را بوجود بیاورد. در اینجا دیگر خبری از غذاهای رنگارنگ و تخت خواب های گرم و نرم نیست. باید پیه یکی دو شب بی خوابی و کار کردن مثل یک ماشین را به تن بمالیم. برای خورد و خوراک هر از گاهی یک نوشابه انرژی زا و قطعه ای پیتزا فکر بدی نیست و محض احتیاط هم که شده باید یک کیسه خواب به همراه داشته باشیم تا اگر وقتی برای چشم روی هم گذاشتن پیدا کردیم از ان استفاده کنیم وگرنه باید بتوانیم جایی روی صندلیها و میزها برای خود دست و پا کنیم.
هکتون از ترکیب دو واژه هک و ماراتون بوجود آمده و از آن بعنوان بزرگترین رویداد آموزشی جهان بعد از پدید آمدن اینترنت یاد میشود. در حالی که اینترنت زمینه استفاده از دانش موجود در جهان را فراهم میکند، هکتونها از همین بستر برای خلاقیت و اضافه کردن چیزی به آن بهره میبرد. دیگر به جای اینکه در کافهها و کتابخانهها راجع به مشکلات دنیا حرف بزنیم، فرصتی داریم که دور هم جمع بشویم و شانس خود را برای حل این مشکلات امتحان کنیم. هیچ محدودیت، قانون عجیب و غریب و آزمایشی وجود ندارد و همه از یک فرصت برابر برای تبدیل دانستههایمان به چیزی به درد بخور استفاده میکنیم.
هکتونهای بزرگ تک کرانچ که چندین بار در سال در شهرهای مختلف دنیا برگزار میشوند
خوب... از تعداد هکتونهایی که توسط غولهایی مانند اَپل، گوگل و بقیه برگزار میشود، میتوان حدس زد که خروجی هکتونها اغلب نرمافزارهای عظیمی است. برای مثال بخش اعظمی از نرم افزار اسکایپ را سیستمی به نام -گروپ می- شکل داده است. این سیستم خروجی یکی از هکتونهای آمریکاست که مدتی بعد از ادامه فعالیت خود توسط اسکایپ به قیمت ۵۰ میلیون دلار خریداری شد. خوب... برای چند ماه کار پول بدی هم نیست! نرمافزار دیگری که به احتمال هر روز با آن سروکار دارید، سیستم لایک و چت فیسبوک است که بعد از هکتونی بین کارمندهای فیسبوک بوجود آمد و همه گیر شد.
تا قبل از سال ۲۰۱۳ رکورد بیشترین جایزه برای هکتونها در دست هکتون وب سایت تک کرانچ بود که به برنده طراحی یک بازی برای شبکههای اجتماعی، ۲۵۰ هزار دلار جایزه میداد ولی سال پیش شرکت سیلزفورس یک هکتون برگزار کرد و با تایین جایزه یک میلیون دلاری رکورد بیشترین جایزه را شکست.
برخلاف تصوّر همیشگی که دانشگاهها کاری به کار هکرها ندارند، بزرگترین هکتونها تا بحال در دانشگاه ها برگزار شدهاند. دانشگاه مهندسی پن در فیلادلفیا و دانشگاه لس آنجلس به ترتیب هر سال میزبان هکتونهای پن اپس (PennApps) و الای هکس (LAHacks) هستند که بیشترین آمار شرکت کنندگان را در میان بقیه دانشگاههای آمریکایی و اروپایی دارند. هکتونهایی چند ده هزار نفره با حضور شرکت کنندگانی از همه دانشگاههای آمریکا.
هکتون LAHack با حضور دانش آموزان و دانشجویان از سراسر آمریکا
تا بحال هیچ هکتون رسمی در کشورمان برگزار نشده. جالب اینجاست که به محض اینکه نام همایشی در غرب مطرح میشود، بالاخره یک ایرانی پیدا میشود که بخواهد نسخه بومی آن همایش را اجرا کند ولی بعد از گذشت ۱۵ سال از برگزاری هکتونها، کسی سختیهای برگزاری آن را تا بحال به جان نخریده و ترجیحن به سخنوریها اکتفا شده است.
شرکتها هم نیازی نمیبینند که با برگزاری چنین رویدادهایی محصولات خود را بهتر کنند چرا که همان محصولات همیشگی باندازه کافی به فروش میرسد و پولدارشان میکنند.
دانشگاهها هم که اغلب در باغ نیستند.