در مورد آنچه از فضیلت و عظمت ماه رمضان در متون دینی آمده است، توضیح بفرمایید.
بسم الله الرحمن الرحیم. عظمت ماه رمضان هم در قرآن، هم در کتب معتبر و هم در بیان عرفا و علما آمده است. ماه رمضان آنقدر عظمت داشته است که خداوند برای صحبت کردن با بشر، این ماه را انتخاب کرده است. تمام کتب آسمانی، صحف حضرت آدم، نوح و ابراهیم علیها سلام، تورات، انجیل، زبور و قرآن در ماه رمضان بر امتها نازل شده است. همانطور که امروز یک دایرةالمعارف را یک مرتبه روی یک سیدی میریزیم، خداوند تمام قرآن را یک مرتبه وارد قلب پیامبر (صلی الله علیه و آله) کرده است. ماه رمضان اگر به صورت درست درک شود، آثار زیادی در زندگی انسان دارد.
پیامبر اکرم قبل از ماه مبارک رمضان خطبهای خواندهاند که در مفاتیح الجنان این خطبه به صورت مفصل آمده است. «دعیتم فیه الی ضیافة الله» یکی از فرمایشات ایشان در این خطبه است. شما در این ماه به میهمانی خداوند متعال دعوت شدهید و از اهل کرامت الهی قرار داده شدهاید. از اکرامهای الهی در ماه رمضان «اللهم ادخل علی اهل القبور السرور» است. این دعای پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) است؛ یعنی خدایا به تمام اهل قبور، حتی منکر خدا که از دنیا رفته و در برزخ است، به برکت این ماه رمضان شادیای عطا بفرما. «اللهم اغن کل فقیر، اللهم اشبع کل جائع، اللهم اکس کل عریان،...» این دعاهایی همگانی است که پیامبر به صورت عمومی خواستهاند. این یعنی از خداوند در این ماه بخواهید که میدهد. رسول اکرم دعوت کننده به این میهمانی هستند و خداوند مهماندار هستند.
در مورد راههای کسب فضیلت در این ماه شریف چه توصیههایی دارید؟
آنچه که در این ماه انسان را خیلی بالا میبرد، تلاوت آیات قرآن و کتاب خداست. اکثر علماء گذشته، درسها، کارها و برخی از فعالیتهای اجتماعیشان را در این ماه تعطیل میکردند تا تلاوت بیشتری در ماه رمضان داشته باشند. برخی از این علماء جلیل القدر در هر روز از ماه رمضان حدود 10 ساعت را به تلاوت قرآن اختصاص میدادند. قرائت هر جزء قرآن کریم حدود یک ربع ساعت طول میکشد و در نتیجه قرائت کل آن در کمتر از 8 ساعت به پایان میرسد، اما این بزرگواران برای تلاوت کل قرآن کریم 10 ساعت وقت میگذاشتند تا «رتل القرآن ترتیلا» رعایت شود. مرحوم امام (ره) تمام ملاقاتهایشان را در این ماه تعطیل میکردند. اگر ما بخواهیم مدارج عالی کمال را طی کنیم، تنها راه آن تلاوت قرآن و دعا است و اینکه کلام خداوند را برای خودمان تکرار کنیم.
دومین راهکاری که بسیار مهم شمرده شده است، احسان به مردم است. پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) میفرمایند: «انفع الناس الی الناس، احب الناس الی الله»؛ اگر میخواهیم پیش خداوند محبوب شویم راهش نفع رساندن به مردم است.
سومین راهکاری که اهمیت زیادی دارد صلهرحم و نیکی به پدر و مادر است. اگر والدین مسلمان زندهاند برای آنها کاری انجام دهد و اگر مردهاند برای آنهای خیراتی کند که بسیار اثرگذار است.
البته یکی از آسیبهایی که در این ماه وجود دارد، جلساتی است که تا دیروقت ادامه پیدا میکند و رفت و آمدهای به این جلسات گاهی برای همسایهها مزاحمت ایجاد میکند. همسایهآزاری آنقدر پیش خدا سنگین است که اگر فرد تمام ماه مبارک رمضان که هیچ، تمام عمرش را در عبادت به سر ببرد، در حالی که همسایهآزار است، از کسانی خواهد بود که مشمول این دعای پیامبر (صلی الله علیه و اله) خواهد بود که «خدایا پناه میبرم به تو از همسایهای که مرا بدون جهت اذیت کند...». وقتی پیامبر از همسایهآزار به خداوند پناه میبرند، مشخص است که شرّ او بسیار زیاد است. لذا باید بسیار مراقب بود که به جهت یک تکبّر و پیروی از یک خواهش نفسانی، اعمال ما از بین نرود.
توصیه شما به افرادی که در این ماه برای تبلیغ به مناطق مختلف اعزام میشوند، چیست؟
مهمترین توصیه من به مبلغین این است که طمعشان را از خلق ببرند. اگر اینگونه باشد در تبلیغ بسیار موفق خواهند بود. نباید به خاطر آن چیزی که ممکن است خلق به ما بدهند یا ندهند، آنچیزی که خداوند وعده کرده به ما بدهد را از دست بدهیم. اگر نیت خدایی باشد، قطعاً خداوند به زندگی ما برکت خواهد داد.
شخصی تعریف میکرد که به روستایی برای تبلیغ رفتم. آنجا مرا نخواستند. رفتم گوشه مسجد و با نان خشک و کشکی که همراه داشتم چند روزی را سپری کردم. کمکم مردم برای نماز پشت سر من میایستادند. بعد از چند روز دقایقی احکام و مسائل دین را برای ایشان میگفتم. بعد از چند مدت خانهای به من دادند و خلاصه طوری شد که در آن روستا بیش از 700 مرد خانوادهدارِ نمازنخوان را نمازخوان کردم. ببینید این نتیجه قطع طمع و اخلاص است. مردم حاضرند برای افرادی که طمع ندارند، مایه بگذارند.
چه موضوعاتی را برای تبلیغ در این ماه باید در اولویت قرار داد.
مبلغان باید ابتداییترین مسائل را هم بگویند. وضو، غسل، تیمم و... همه را بگویند. بسیاری از مردم اینها را نمیدانند. بسیاری از مردم شیوه صحیح نماز خواندن را نمیدانند. مخصوصاً در مورد دختربچهها سعی شود که مسائل مربوط به این افراد زیاد تذکر داده شود و مطرح شود. لذا توصیه من این است که فقه اهل بیت علیهمالسلام را در اولویت قرار دهند.
در مسائل اخلاقی نیز بر حسن خلق باید تأکید شود. البته ما روی منبر از حسن خلق زیاد گفتهایم، اما اگر خودمان عملاً حسن خلق را نشان دهیم، اثر چند برابر خواهد داشت. همچنین خوب است که از قناعت، صبر، تحمل در برابر مشکلات زندگی و رضای الهی نیز در این ماه گفته شود.
در پایان اگر صحبتی دارید، میشنویم.
پیامبر اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند: «ما من شیء امرتکم به الا و قد عملت به قبلکم»؛ ایشان میفرمایند من هیچ چیز به شما نگفتم، مگر اینکه قبلاً خودم به آن عمل کرده بودم. عمل، عمل و عمل. گفتار بدون عمل به جایی نمیرسد. امام رضا (علیهالسلام) با عمران صابی در حال بحث بود. به محض اینکه صدای اذان بلند شد، بحث را تعطیل کردند و برای نماز اقدام کردند. نیاز ما طلبهها برای اینکه خداوند دست ما را بگیرد، بیشتر از سایر مردم است. گاهی ما به طمع مقداری پول داریم برای مردم سخنرانی میکنیم و حال آنکه مستمعی که پای سخن ما نشسته است، هدفش الهی است.
با تشکر از اینکه وقت گرانبهای خود را در اختیار ما قرار دادید.
منبع: سایت حوزه علمیه خراسان