به گزارش چی 24 به نقل از خبرنامه دانشجویان ایران:
خبرنامه دانشجویان ایران:
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، به منظور آشنایی بیشتر با اهداف و برنامه های هرباریوم، با دکتر علیرضا نقی نژاد عضو هیات علمی گروه زیست شناسی و مسئول تجهیز و راه اندازی این موزه مصاحبه ای انجام داد که در ذیل تقدیم خوانندگان می شود:
خبرنگار: آقای دکتر، لطفا کمی بیشتر در خصوص هرباریوم و اهداف و کاربرد های آن توضیح بفرمایید:
دکتر نقی نژاد: ضمن عرض سلام خدمت جنابعالی و تشکر از وقتی که در اختیارم گذاشتید. باید عرض کنم که پروژه هرباریوم بیش از یک دهه است که در دانشکده علوم پایه با ابتدایی ترین امکانات و با همت و تلاش همه همکاران به بالاترین سطح خود نزدیک شده است و به زودی به طور رسمی گشایش خواهد شد.
هرباریوم ها مهمترین مجموعه های زیستی برای حفظ و نگهداری گیاهان خشک شده نظام مند بوده، مرکزی برای آموزش و پژوهش در زمینه های مختلف علوم گیاهی، تنوع زیستی، گیاهان دارویی، کشاورزی، طراحی منظر و محیط زیست، بوم شناسی (Ecology)، علوم سلولی و مولکولی، شیمی گیاهی (Phyochemistry)، دیرین بوم شناسی(Palecoecology)، دیرین شناسی گیاهی(Paleobotany)، زیست شناسی حفاظت، نژاد گیاه شناسی(Ethnobotany) و . . .می باشد. این مکان ها مهم ترین مرجع برای تایید شناسایی گیاهان و ثبت گونه های جدید می باشند و برای تمامی گروه های مختلف جامعه از پژوهش گران، آموزش دهنده ها، سیاسیون و شهروندان علاقه مند به گیاه شناسی قابل استفاده اند. این مجموعه ها در تمامی دانشگاه ها و موسسات علمی داخلی و خارجی، جزء جدایی ناپذیر بخش های پژوهشی به شمار آمده و در مواردی به عنوان موزه های تاریخ طبیعی (Natural History Museums) و یا باغ های گیاه شناسی (Botanical Gardens) نقش بسزایی در پژوهش و آموزش ایفا می نمایند.
خبرنگار: لطفا در خصوص وضعیت هرباریوم ها در کشور ایران و سایر مناطق دنیا، توضیحاتی را برای خوانندگان ارایه فرمایید.
دکتر نقی نژاد: بر طبق نمایه هرباریومی هولمگرن، حدود 3240 هرباریوم در دنیا وجود دارند که از میان آنها تنها در کشور آمریکا بیش از 60 میلیون نمونه در 628 هرباریوم مختلف قرار دارند. در کشور ایران از میان 25 هرباریومی که در این نمایه ثبت شده اند، تنها کمتر از 10 هرباریوم به طور فعال در مراوادت علمی ملی و بین المللی عمل کرده، اطلاعات به روز شده خود را در پایگاه مزبور بارگذاری می کنند. متاسفانه تاکنون هیچ موسسه و دانشگاهی در استان های شمال ایران دارای هرباریوم با استاندارد های بین المللی نبوده است. هرچند هرباریوم مرکز تحقیقات منابع طبیعی و علوم کشاورزی نوشهر(باغ اکولوژی) دارای پیشینه ای به نسبت طولانی است و نمونه های قابل توجهی را از منطقه هیرکانی نگهداری می کند.
خبرنگار: با توجه به گفته شما، تعداد هرباریوم های ثبت شده در ایران نسبت به کشور های پیشرفته بسیار کم می باشد، لطفا در خصوص مراحل پیشرفت هرباریم دانشگاه مازندران توضیحاتی بفرمایید.
دکتر نقی نژاد: ملزومات بسیار ابتدایی این موزه برای اولین بار در سال 1382 با همکاری گروه زیست شناسی دانشگاه به ویژه با پیگیری های خانم دکتر آقاجانزاده تهیه گردید. بعد از وقفه چند ساله، دوباره از سال 1387 با پیگیری اینجانب و حمایت دیگر همکاران بخش علوم گیاهی، نمونه های فراوانی از رشته کوه های البرز و جنگل های شمال وارد هرباریوم شد و آرام آرام با اضافه شدن کمد ها و قفسه های جدید، شکل تازه ای به این موزه داده شد. سپس با راهنمایی پروژه ها و پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری از دور دست ترین نقاط ایران، نمونه های بسیار جالب و نادری از جنگل های زاگرس، شیرکوه یزد، کوه های خراسان، تفتان سیستان و بلوچستان، آذربایجان، اردبیل، بوشهر، به غنای هرباریوم افزوده شد، به طوری که اکنون حدود 10 هزار نمونه گیاهی استاندارد در این موزه نگهداری می گردد.
به منظور ثبت جهانی هرباریوم دانشگاه مازندران در نمایه هرباریوم های دنیا و لزوم رعایت استاندارد های اولیه، از آغازین ماه های سال 1395 با حمایت ها و تشویق های ریاست محترم دانشکده علوم پایه جناب آقای دکتر میرزانژاد، خزانه گیاهی مزبور به طور کامل در حال بازنگری است تا در ماه های آینده، ضمن جدا سازی هرباریوم به دو بخش آموزشی و پژوهشی، شاهد ثبت جهانی و افتتاح رسمی این موزه برای دانشگاه مازندران باشیم. خوشبختانه در تاریخ 7 سپتامبر 2016 برابر با 17 شهریور ماه ۱۳۹۵با ثبت هرباریوم دانشگاه مازندران در نمایه هرباریم های جهان (IH) توسط مدیر باغ گیاهشناسی نیورک و ویراستار IH موافقت شد و هم اکنون اطلاعات هرباریوم در سایت موسسه مزبور موجود است ( ).
خبرنگار: ضمن تبریک مجدد برای ثبت این موزه در نمایه جهانی، نظر جنابعالی بعنوان متخصص در این زمینه، در خصوص اقدامات آینده این موزه چیست؟
فضای داخلی هرباریوم (موزه گیاهی) دانشگاه مازندران
دکتر نقی نژاد: بنده تاکید می کنم که موجودیت این موزه در دانشگاه مازندران باعث مراوادت علمی مستمر در سطح ملی و بین المللی شده، منبع غیر قابل انکاری برای اکوتوریسم و درآمد زایی خواهد بود. با توجه به تجربیاتی که در برخی از هرباریوم های خوب ایرانی (مانند هرباریوم دانشگاه تهران، هرباریوم موسسه تحقیقات و جنگل ها و مراتع) و همچنین خارجی (مانند کیو لندن، ژنو سویس، پاریس، گوتینگن، مونپلیه فرانسه) داشته ام، باید اذعان کنم که به زودی این موزه بعنوان یکی از مراکز مرجع در ایران و جهان تبدیل خواهد شد. اما همانند همه هرباریوم ها، هرباریوم دانشگاه مازندران نیاز به حمایت همه جانبه دارد.
خبرنگار: لطفا بفرمایید در چه زمینه هایی، دانشگاه می تواند از هرباریوم حمایت کند؟
دکتر نقی نژاد: بدیهی است که شکل گیری کامل و استمرار این مجموعه بدون در اختیار قرار دادن یک نیروی کارشناس مستقل و اعتبارات هزینه ای اختصاصی امکان پذیر نخواهد بود. شاید باور آن کمی مشکل باشد ولی باید اذعان کنم که این مجموعه با حدود 10 هزار نمونه در طول چند سال گذشته با پیگیری مداوم اینجانب و با کمک گرفتن از دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی به این نقطه رسیده است. با وجود رطوبت فراوان در استان های شمالی، حفظ و نگهداری نمونه های هرباریومی با رعایت استاندارد های بین المللی بسیار مشکل است و عدم اختصاص کارشناس مستقل برای هرباریوم موجب از بین رفتن سالانه حجم عظیمی از نمونه های ارزشمند می گردد.
یک نمونه گیاهی استاندارد در هرباریوم دانشگاه مازندران: این گیاه با نام علمی Pyrola minor برای اولین بار در ایران در ارتفاعات 2700 متری بابل به جامعه علمی معرفی شده است.
خبرنگار: ضمن تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، در پایان اگر صحبت خاصی دارید، بفرمایید.
دکتر نقی نژاد: بنده هم ضمن تشکر مجدد از حضور شما، لازم است از حمایت های هیات رئیسه دانشکده علوم پایه، مدیر گروه و تمامی همکاران گروه زیست شناسی در اجرایی کردن این امر مهم تشکر و سپاسگزاری کنم و در پایان تاکید کنم که وجود موزه گیاهی در دانشگاه مازندران، به عنوان مهم ترین و بزرگ ترین مرکز آموزشی و پژوهشی در استان، از ضروریات بدیهی در این استان است که حدود ثلث تنوع گونه های گیاهی ایران را دارا می باشد. امید است این پروژه در آینده، در سطحی بزرگتر و در قالب "موزه تاریخ طبیعی دانشگاه مازندران و باغ گیاهشناسی"، موجبات ترقی علمی دانشگاه گشته و افزایش جایگاه آن را در سطح ملی و منطقه ای به همراه آورد.
به گزارش خبرنگار «خبرنامه دانشجویان ایران»، به منظور آشنایی بیشتر با اهداف و برنامه های هرباریوم، با دکتر علیرضا نقی نژاد عضو هیات علمی گروه زیست شناسی و مسئول تجهیز و راه اندازی این موزه مصاحبه ای انجام داد که در ذیل تقدیم خوانندگان می شود:
خبرنگار: آقای دکتر، لطفا کمی بیشتر در خصوص هرباریوم و اهداف و کاربرد های آن توضیح بفرمایید:
دکتر نقی نژاد: ضمن عرض سلام خدمت جنابعالی و تشکر از وقتی که در اختیارم گذاشتید. باید عرض کنم که پروژه هرباریوم بیش از یک دهه است که در دانشکده علوم پایه با ابتدایی ترین امکانات و با همت و تلاش همه همکاران به بالاترین سطح خود نزدیک شده است و به زودی به طور رسمی گشایش خواهد شد.
هرباریوم ها مهمترین مجموعه های زیستی برای حفظ و نگهداری گیاهان خشک شده نظام مند بوده، مرکزی برای آموزش و پژوهش در زمینه های مختلف علوم گیاهی، تنوع زیستی، گیاهان دارویی، کشاورزی، طراحی منظر و محیط زیست، بوم شناسی (Ecology)، علوم سلولی و مولکولی، شیمی گیاهی (Phyochemistry)، دیرین بوم شناسی(Palecoecology)، دیرین شناسی گیاهی(Paleobotany)، زیست شناسی حفاظت، نژاد گیاه شناسی(Ethnobotany) و . . .می باشد. این مکان ها مهم ترین مرجع برای تایید شناسایی گیاهان و ثبت گونه های جدید می باشند و برای تمامی گروه های مختلف جامعه از پژوهش گران، آموزش دهنده ها، سیاسیون و شهروندان علاقه مند به گیاه شناسی قابل استفاده اند. این مجموعه ها در تمامی دانشگاه ها و موسسات علمی داخلی و خارجی، جزء جدایی ناپذیر بخش های پژوهشی به شمار آمده و در مواردی به عنوان موزه های تاریخ طبیعی (Natural History Museums) و یا باغ های گیاه شناسی (Botanical Gardens) نقش بسزایی در پژوهش و آموزش ایفا می نمایند.
خبرنگار: لطفا در خصوص وضعیت هرباریوم ها در کشور ایران و سایر مناطق دنیا، توضیحاتی را برای خوانندگان ارایه فرمایید.
دکتر نقی نژاد: بر طبق نمایه هرباریومی هولمگرن، حدود 3240 هرباریوم در دنیا وجود دارند که از میان آنها تنها در کشور آمریکا بیش از 60 میلیون نمونه در 628 هرباریوم مختلف قرار دارند. در کشور ایران از میان 25 هرباریومی که در این نمایه ثبت شده اند، تنها کمتر از 10 هرباریوم به طور فعال در مراوادت علمی ملی و بین المللی عمل کرده، اطلاعات به روز شده خود را در پایگاه مزبور بارگذاری می کنند. متاسفانه تاکنون هیچ موسسه و دانشگاهی در استان های شمال ایران دارای هرباریوم با استاندارد های بین المللی نبوده است. هرچند هرباریوم مرکز تحقیقات منابع طبیعی و علوم کشاورزی نوشهر(باغ اکولوژی) دارای پیشینه ای به نسبت طولانی است و نمونه های قابل توجهی را از منطقه هیرکانی نگهداری می کند.
خبرنگار: با توجه به گفته شما، تعداد هرباریوم های ثبت شده در ایران نسبت به کشور های پیشرفته بسیار کم می باشد، لطفا در خصوص مراحل پیشرفت هرباریم دانشگاه مازندران توضیحاتی بفرمایید.
دکتر نقی نژاد: ملزومات بسیار ابتدایی این موزه برای اولین بار در سال 1382 با همکاری گروه زیست شناسی دانشگاه به ویژه با پیگیری های خانم دکتر آقاجانزاده تهیه گردید. بعد از وقفه چند ساله، دوباره از سال 1387 با پیگیری اینجانب و حمایت دیگر همکاران بخش علوم گیاهی، نمونه های فراوانی از رشته کوه های البرز و جنگل های شمال وارد هرباریوم شد و آرام آرام با اضافه شدن کمد ها و قفسه های جدید، شکل تازه ای به این موزه داده شد. سپس با راهنمایی پروژه ها و پایان نامه های دانشجویان کارشناسی ارشد و دکتری از دور دست ترین نقاط ایران، نمونه های بسیار جالب و نادری از جنگل های زاگرس، شیرکوه یزد، کوه های خراسان، تفتان سیستان و بلوچستان، آذربایجان، اردبیل، بوشهر، به غنای هرباریوم افزوده شد، به طوری که اکنون حدود 10 هزار نمونه گیاهی استاندارد در این موزه نگهداری می گردد.
به منظور ثبت جهانی هرباریوم دانشگاه مازندران در نمایه هرباریوم های دنیا و لزوم رعایت استاندارد های اولیه، از آغازین ماه های سال 1395 با حمایت ها و تشویق های ریاست محترم دانشکده علوم پایه جناب آقای دکتر میرزانژاد، خزانه گیاهی مزبور به طور کامل در حال بازنگری است تا در ماه های آینده، ضمن جدا سازی هرباریوم به دو بخش آموزشی و پژوهشی، شاهد ثبت جهانی و افتتاح رسمی این موزه برای دانشگاه مازندران باشیم. خوشبختانه در تاریخ 7 سپتامبر 2016 برابر با 17 شهریور ماه ۱۳۹۵با ثبت هرباریوم دانشگاه مازندران در نمایه هرباریم های جهان (IH) توسط مدیر باغ گیاهشناسی نیورک و ویراستار IH موافقت شد و هم اکنون اطلاعات هرباریوم در سایت موسسه مزبور موجود است ( ).
خبرنگار: ضمن تبریک مجدد برای ثبت این موزه در نمایه جهانی، نظر جنابعالی بعنوان متخصص در این زمینه، در خصوص اقدامات آینده این موزه چیست؟
فضای داخلی هرباریوم (موزه گیاهی) دانشگاه مازندران
دکتر نقی نژاد: بنده تاکید می کنم که موجودیت این موزه در دانشگاه مازندران باعث مراوادت علمی مستمر در سطح ملی و بین المللی شده، منبع غیر قابل انکاری برای اکوتوریسم و درآمد زایی خواهد بود. با توجه به تجربیاتی که در برخی از هرباریوم های خوب ایرانی (مانند هرباریوم دانشگاه تهران، هرباریوم موسسه تحقیقات و جنگل ها و مراتع) و همچنین خارجی (مانند کیو لندن، ژنو سویس، پاریس، گوتینگن، مونپلیه فرانسه) داشته ام، باید اذعان کنم که به زودی این موزه بعنوان یکی از مراکز مرجع در ایران و جهان تبدیل خواهد شد. اما همانند همه هرباریوم ها، هرباریوم دانشگاه مازندران نیاز به حمایت همه جانبه دارد.
خبرنگار: لطفا بفرمایید در چه زمینه هایی، دانشگاه می تواند از هرباریوم حمایت کند؟
دکتر نقی نژاد: بدیهی است که شکل گیری کامل و استمرار این مجموعه بدون در اختیار قرار دادن یک نیروی کارشناس مستقل و اعتبارات هزینه ای اختصاصی امکان پذیر نخواهد بود. شاید باور آن کمی مشکل باشد ولی باید اذعان کنم که این مجموعه با حدود 10 هزار نمونه در طول چند سال گذشته با پیگیری مداوم اینجانب و با کمک گرفتن از دانشجویان کارشناسی و تحصیلات تکمیلی به این نقطه رسیده است. با وجود رطوبت فراوان در استان های شمالی، حفظ و نگهداری نمونه های هرباریومی با رعایت استاندارد های بین المللی بسیار مشکل است و عدم اختصاص کارشناس مستقل برای هرباریوم موجب از بین رفتن سالانه حجم عظیمی از نمونه های ارزشمند می گردد.
یک نمونه گیاهی استاندارد در هرباریوم دانشگاه مازندران: این گیاه با نام علمی Pyrola minor برای اولین بار در ایران در ارتفاعات 2700 متری بابل به جامعه علمی معرفی شده است.
خبرنگار: ضمن تشکر از وقتی که در اختیار ما قرار دادید، در پایان اگر صحبت خاصی دارید، بفرمایید.
دکتر نقی نژاد: بنده هم ضمن تشکر مجدد از حضور شما، لازم است از حمایت های هیات رئیسه دانشکده علوم پایه، مدیر گروه و تمامی همکاران گروه زیست شناسی در اجرایی کردن این امر مهم تشکر و سپاسگزاری کنم و در پایان تاکید کنم که وجود موزه گیاهی در دانشگاه مازندران، به عنوان مهم ترین و بزرگ ترین مرکز آموزشی و پژوهشی در استان، از ضروریات بدیهی در این استان است که حدود ثلث تنوع گونه های گیاهی ایران را دارا می باشد. امید است این پروژه در آینده، در سطحی بزرگتر و در قالب "موزه تاریخ طبیعی دانشگاه مازندران و باغ گیاهشناسی"، موجبات ترقی علمی دانشگاه گشته و افزایش جایگاه آن را در سطح ملی و منطقه ای به همراه آورد.
