شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

به گزارش چی 24 به نقل از آکا ایران - ایرانگردی ، ایرانشناسی:

آکاایران: مقاله‌های مرتبط:

• نیما یوشیج از یوش تا یوش
• جلال آل احمد
• سیمین دانشور مادر داستان نویسی ایران
• محمدعلی جمالزاده، مرد سفر و پر ماجرا

نام شهریار به ادبیات معاصر ایران گره خورده است و اشعار عاشقانه‌ی او، همدم تنهایی بسیاری از عاشقان است. شهریار در سال ۱۲۸۵ در تبریز و در خانواده‌ای اصیل و بافرهنگ به دنیا آمد. پدر او «حاج میرآقا بهجت تبریزی» از وکلای سرشناس تبریز بود. این شاعر میان مردم ایران و به خصوص اهالی آذربایجان جایگاه ویژه‌ای دارد. در این مقاله به معرفی مکان‌هایی می‌پردازیم که مرتبط با این شاعر گران‌قدر بودند و می‌توانند یکی از جاذبه‌های گردشگری ادبی کشورمان شوند:

در زمان کودکی محمدحسین، در شهر بیماری شیوع پیدا کرد و پدرش او را به روستای «قایش قورشاق خشگناب» در بستان‌آباد فرستاد. شهریار اولین شعر خود را در ۴ سالگی، روستای خشگناب و به زبان ترکی سرود. این روستا بعدها در منظومه‌ی «حیربابایه سلام» شهریار نمود پیدا کرد. این روستا در دهستان عباس شرقی، بخش تیکمه داش شهرستان بستان‌آباد قرار دارد.

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا -آکاشهریار,خانه استاد شهریار,موزه استاد شهریار,خشکناب,کوه حیدربابا

آکاایران: شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

اگر به این روستا سفر کنید، کوه حیدربابا و تمام آنچه که در منظومه‌ی شهریار آمده است را با جان و دل احساس خواهید کرد. این منظومه یکی از بهترین آثاری است که تاکنون در ادبیات ترکی سروده شده است و میان آذری‌های کشورمان از جایگاه خاصی برخوردار است. او این شعر را در سال ۱۳۳۰، این منظومه را سرود و گفته می‌شود این شعر در شوروی سلبق، به ۹۰ درصد زبان‌های جمهوری‌های آن ترجمه و منتشر شده است.

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

با این حال، این روستا مورد بی‌مهری قرار گرفته است و امروزه از خانه ی پدری استاد شهریار، چیزی چند دیوار، تنور و چشمه‌ی مورد استفاده‌ی آن‌ها باقی نمانده است و بقیه‌ی خانه به مرور زمان تخریب شده است. سازمان گردشگری و میراث فرهنگی برنامه‌هایی برای بازسازی خانه‌ی استاد شهریار و تبدیل این روستا به مقصد گردشگری ادبی دارد و امید است تمامی این اهداف و برنامه‌های عملی شود. 

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

چند سال بعد، پدر محمدحسین او را برای تحصیل به تبریز بازگرداند و او در مدارس متحده، فیوضات و متوسطه به تحصیل مشغول شد و با قرائت و کتابت زبان ترکی، فارسی و عربی آشنا شد. شما می‌توانید اطلاعات مربوط به این مدارس را در مقاله‌ی مدارس قدیمی شهر تبریز در سایت آکا ایران مطالعه کنید. پس از تحصیل در تبریز، در سال ۱۳۰۰ برای ادامه‌ی تحصیلات خود عازم تهران شد و به مدت ۳ سال در مدرسه‌ی دارالفنون درس خواند. این مدرسه یکی از مدارس قدیمی ایران است که ستارگان و بزرگان زیادی را در زمینه‌های مختلف به جامعه‌ی علم و ادب ایران تحویل داده است و شهریار یکی از برجسته‌ترین این شخصیت‌ها است. 

بعد از مدرسه‌ی دارالفنون، شهریار برای تحصیل علم پزشکی وارد دانشگاه شد اما تحصیلات او ناتمام ماند و ۶ ماه قبل از این که فارغ‌التحصیل شود، انصراف داد. گفته می‌شود این کار به علت شکست عشقی وی بوده که کل مسیر زندگی شاعر پرآوازه‌ی سرزمین ما را تغییر داد؛ دوستان شهریار بارها سعی کردند او را متقاعد کنند که تحصیلات خود را به پایان ببرد اما او رغبتی نشان نداد. شاید ما چنین آثار ادبی بزرگ و عاشقانه‌ی شهریار را مدیون این اتفاق زندگی او هستیم. 

پس از آن شهریار برای کار در اداره‌ی ثبت احوال راهی مشهد و نیشابور شد. او در زمان وفات پدر در سال ۱۳۱۳، در خراسان بود. شهریار در سال ۱۳۱۵ به تهران آمد و در بانک کشاورزی مشغول به کار شد. در این سال‌ها بود که آوازه‌ی شهریار و اشعار بی‌بدیل او در کشور و دیگر کشورها پیچید. در مورد خانه‌ی استاد شهریار در تهران و محله‌ی امیرآباد متاسفانه اقدامی صورت نگرفته و خریداری و ثبت ملی نشده است. 

شهریار در مرداد سال ۱۳۳۲ به تبریز می‌آید و در بانک کشاورزی این شهر مشغول به کار می‌شود و با یکی از اقوام خود ازدواج می‌کند و حاصل این ازدواج ۳ فرزند به نام‌های شهرزاد، مریم و هادی است. استاد شهریار در دوران انقلاب هم به جمع مردم می‌پیوندد و شاعر مردمی انقلاب می‌شود و بعد از انقلاب شعرهایی در مدح جمهوری اسلامی می‌سراید. . دانشگاه تبریز به استاد شهریار دکترای افتخاری دانشکده‌ی ادبیات و علوم انسانی را اعطا کرد. 

خانه‌ی استاد شهریار در تبریز امروزه به موزه‌ی استاد شهریار تبدیل شده است و دوستداران وی می‌توانند از آن بازدید کنند. این خانه در محله‌ی مقصودیه‌ی تبریز قرار دارد و قدمت آن به دوران پهلوی اول بازمی‌گردد. بعد از مرگ استاد در سال ۱۳۶۷، شهرداری این خانه را خرید و در سال ۱۳۷۰ آن را تبدیل به موزه‌ی ادبی شهریار کرد. در این موزه لوازم شخصی و کتاب‌های استاد نگهداری می‌شود. این خانه حیاط کوچکی دارد و حوض و باغچه به آن صفا داده است. این خانه در ۲۷ اسفند سال ۱۳۸۶ با شماره‌ی ۲۲۷۲۹ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است. درباره‌ی این خانه می‌توانید در سری مقاله‌های خانه‌های قدیمی تبریز در آکا ایران بیشتر بخوانید.

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

استاد شهریار در در تاریخ ۲۷ شهریور ۱۳۶۷ در بیمارستانی در تهران دار فانی را وداع گفت اما بنا بر وصیتش، او را در مقبره الشعرای تبریز دفن کردند. ۲۷ شهریور را روز شعر و ادب فارسی نامیده‌اند. مقبره‌الشعرا در خیابان ثقه‌الاسلام و ضلع شمالی بقعه‌ی سید حمزه قرار گرفته است. این گورستان یکی از مشهورترین قبرستان‌های تبریز است و شاعران و بزرگان زیادی در آن مدفون هستند که تعداد آن‌ها به بیش از ۴۰۰ تن می‌رسد که از آن میان می‌توان به اسدی توسی، خاقانی شیروانی، قطران تبریزی، شاپور نیشابوری، همام تبریزی و مانی شیرازی اشاره کرد. در شهریور سال ۱۳۵۰ هجری شمسی، مسابقه‌ای برای طرح بنای یادبود در مقبره‌الشعرا برگزار شد که از میان طح‌های ارسال‌شده، طرح غلام‌رضا فرزان‌مهر انتخاب و احداث آن آغاز شد. در این باره نیز می‌توانید در مقاله‌ای از سایت آکا ایران، اطلاعات بیشتری کسب کنید.

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

در کوه عون‌بن علی (عینالی) نیز بزرگترین تندیس استاد شهریار روی صخره‌ای ساخته شده است.

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

اگر شما هم به شهریار و آثار او علاقه‌مند هستید، می‌توانید با سفر به تبریز به خانه و مقبره‌ی او سر بزنید و آثار به جا مانده از او را ببینید. شهرهای ایران گنجایش ان را دارند که به یکی از مقاصد گردشگری ادبی تبدیل شوند و جلوه‌ای جدید به گردشگری کشورمان ببخشند.

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا

توصیه های سفر -

شهریار، از خشگناب تا مقبره الشعرا