سید محمد امیر گنجعلیخانی/ بعد از خبر ناگهانی فوت آیت الله هاشمی رفسنجانی که همگان را به بهت و حیرت فروبرد، آخرین جایگاه حقوقی وی نیز خالی شد. وی که از ابتدای تشکیل مجمع تشخیص مصلحت، ریاست آن را به عهده داشت، اکنون به دیارحق شتافته است و باید دید چه کسی جانشین وی خواهد شد.
مجمع تشخیص مصلحت نظام از سال 66 با فرمان حضرت امام در ساختار حقوقی نظام جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و بعدها در بازنگری قانون اساسی در سال 1368 رسماً وارد قانون اساسی شد و جزء بیبدیل این قانون گشت. اعضای این مجمع، هر 5 سال یکبار، با حکم رهبری انتخاب خواهند شد و آخرین بار در سال 90، رهبر انقلاب اعضا فعلی را منصوب کردند و تا پایان کار این دوره مجمع، تنها حدود 2 ماه باقی مانده است. اکثر شخصیتهایی که احتمال دارد بعد از او به عنوان رئیس مجمع تشخیص مصلحت نظام توسط رهبر معظم انقلاب انتخاب شوند، کار سختی را برای حفظ اعتدال سیاسی در پیش دارند. گمانه زنی ها مبنی بر اینکه چه کسی بر صندلی ریاست مجمع تکیه خواهد زد شروع شده است.
محتمل ترین گزینه، شاید، رییس سابق قوه قضائیه، آیت الله سید محمود هاشمی شاهرودی باشد. آیت الله هاشمی شاهرودی از سال 1378 تا 1388 با حکم رهبری، ریاست قوه قضائیه را برعهده داشت. وی پس از آن، بار دیگر به عضویت شورای نگهبان و برای اولین بار عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام شد. شاید مهم ترین دلیلی که بتوان او را محتمل ترین گزینه دانست، حکم صادر شده توسط رهبری برای وی، جهت ریاست هیئت عالی حل اختلاف و تنظیم روابط قوای سهگانه باشد.
از دیگر گزینه های تصدی این پست، غلامعلی حداد عادل است. وی که همزمان با عضویت در مجمع تشخیص، ریاست فرهنگستان زبان و ادب فارسی ایران، عضو فعال شورای عالی انقلاب فرهنگی و همچنین عضو شورای سازمان پژوهش و برنامهریزی آموزشی ایران را به عهده دارد. در صورت انتخاب وی، حداد عادل همانطور که اولین رییس غیرروحانی مجلس شورای اسلامی بود، به اولین رییس غیرروحانی مجمع تشخیص مصلحت تبدیل خواهد شد.
دیگر گزینه غیرروحانی محتمل محسن رضایی است. فرمانده سابق دفاع مقدس که هم اکنون دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام است و ید طویلی در این مجمع دارد نیز از گزینه های محتمل این پست است.
جدای از این، افراد دیگری همچون آیت الله جنتی، آیت الله یزدی و علی شمخانی به دلیل شخصیت حقوقیشان در این مجمع حضور دارند اما مشخص نیست که آیا احتمال واگذاری ریاست به این افراد وجود دارد یا خیر. هرچند که افراد دیگری همچون، ناطق نوری، حسن روحانی، علی لاریجانی، علی اکبر ولایتی، احمدی نژاد و جلیلی نیز در مجمع تشخیص حضور دارند اما شاید پوشیدن ردای ریاست این مجمع برای آن ها زود باشد و یا به صلاح نباشد. هرچند که اعضای فعلی مجمع، حدود دو ماه دیگر تا پایان دورهشان مانده است و از طرف دیگر باید منتظر بود تا دید چه کسانی به این مجمع به جای مرحومان، آیت الله هاشمی، آیت الله واعظ طبسی، حسن حبیبی و حبیب الله عسگراولادی وارد این مجمع خواهند شد.